Duitsland heeft nu bijna 20 jaar ervaring met wilde wolven in cultuurlandschap.
Kuddebescherming is een deel van het wolvenmanagement.
Door wolven veroorzaakte schade, preventie en compensatiebetalingen worden in Duitsland gedocumenteerd door de DBBW.
In Duitsland heeft iedere deelstaat een wolvenmanagement-plan opgesteld.
Kuddebeschermingsmaatregelen en subsidie worden door de deelstaten in richtlijnen geregeld.
Aanbevelingen voor grondbescherming
Grondbescherming:
Bij toepassing: dierenwelzijn, compensatie van schade door wolven
Schapen en geiten:
- Omheiningen met ten minste vier stroomdraden of elektrische netten, elk met een minimale hoogte van 90 cm, de eerste stroomdraad op maximaal 20 cm boven de grond en een minimale spanning van 2500 volt, of
- Omheining van gaas, geknoopt net of soortgelijk materiaal, met een minimale hoogte van 120 cm, evenals extra versteviging aan de grond, die indringen van wolven voorkomen, of
- Actieve bescherming, bijvoorbeeld door te hoeden.
Damherten:
- Vaste hekken met een minimale hoogte van 180 cm, gaasdraad, geknoopt net of soortgelijk materiaal, evenals extra versteviging aan de grond of het hek 30 cm ingraven in de grond om het indringen van wolven te voorkomen.
Runderen, paarden, ezels en pony’s:
Runderen en paarden worden tot nu veel minder getroffen door aanvallen van wolven dan schapen, geiten of damherten. Uitgebreide bescherming is niet verplicht. Daarom moet een schadevergoeding worden betaald in geval van een aanval door wolven als de veiligheid van de dieren is gewaarborgd, bijvoorbeeld door:
Omheiningen met minimaal twee spanning-voerende draden, een minimale hoogte van 90 cm en een minimale spanning van 2500 volt.
(zie bijlage “Herdenschutz Länder Grundschutz“)
Aanbeveling voor verhoogde bescherming
Verhoogde bescherming:
Bij toepassing: besluit om een wolf te verwijderen
Schapen of geiten:
- Omheiningen met ten minste vijf stroomdraden of elektrische netten, elk met een minimale hoogte van 120 cm, de eerste stroomdraad op een maximale hoogte van 20 cm boven de grond en een minimale spanning van 2500 volt, of
- Elektrische netten met een minimale hoogte van 90 cm en een verhoging op hoogte van 120 cm door extra gebruik van stroomdraad of fladder-band en een minimale spanning van 2500 volt, of
- Vaste hekken met een minimale hoogte van 120 cm gemaakt van gaas, geknoopt gaas of soortgelijk materiaal met extra versteviging aan de grond of het hek 30 cm ingraven in de grond, die het indringen van wolven voorkomen, met een totale hoogte van ten minste 160 cm door het extra gebruik van stroomdraad en indien nodig fladder-band, of
- Omheiningen met ten minste vier stroomdraden of elektrische netten, elk met een minimale hoogte van 90 cm, de eerste draad maximaal 20 cm boven de grond en een minimale spanning van 2500 volt en twee of meer kuddebeschermingshonden per kudde afhankelijk van het gebied en vee of
- Actieve bescherming, bijvoorbeeld door hoeden.
Damherten:
- Vaste hekken met een minimale hoogte van 180 cm, gemaakt van gaas, geknoopt gaas of soortgelijk materiaal met extra versteviging aan de grond of het hek 30 cm ingraven in de grond en een stroom voerende streng boven het hek onder een minimale spanning van 2500 volt.
Runderen, paarde, ezels en pony’s:
In regio’s waar wolven herhaaldelijk vee, paarden of ezels aanvallen, moeten beschermende maatregelen in een specifiek gebied worden genomen. De verenigingen bevelen volgens de huidige kennis volgende afrastering aan:
- Omheiningen met minimaal vijf spanning voerende draden, een minimale hoogte van 120 cm, de eerste spanning voerende draad maximaal 20 cm boven de grond en een minimale spanning van 2500 volt
Subsidie kuddebeschermingsmaatregelen
In volgende deelstaten worden kuddebeschermingsmaatregelen gesubsidieerd:
Brandenburg, Niedersachsen, Sachsen-Anhalt, Sachsen, Mecklenburg Vorpommern, Schleswig Hollstein, Nordrhein-Westfalen, Thueringen, Baden-Wurttemberg, Rheinland-Pfalz en Saarland
(zie bijlage „Herdenschutz Länder Förderung“)
De Europese Commissie heeft op 8 november 2018 besloten dat 100% van de investeringen in voorzorgsmaatregelen door de deelstaten kunnen worden vergoed.
Wat nieuw is, is dat dit ook van toepassing is op indirecte schade, zoals veterinaire kosten of arbeidskosten bij het zoeken naar dieren die zijn gevlucht. In aanmerking komende kosten omvatten ook de arbeidskosten voor het onderhoud van veiligheidsvoorzieningen.
In de regel start de subsidie als een regio als wolven-verwachtings-gebied geldt. Als het wolven-monitoring vermoed dat een wolf zich vestigt in de regio, dan word het leefgebied vastgesteld en kunnen schapen- en geitenhouders in dat gebied subsidie aanvragen. Dat geldt voor iedere schapen- of geitenhouder, ook voor hobby houders.
Actief wolven-management:
Wolven die in Duitsland in een bepaalde tijd de verhoogde bescherming overwinnen gelden, net als wolven die paarden of runderen aanvallen, als “in gedrag opvallend”. Geldt een wolf als “in gedrag opvallend” mag afschot van deze wolf worden geëist.
Sinds januari 2019 zijn in Duitsland twee wolven voor afschot vrijgegeven. Een daarvan liep februari voor een auto. De jacht op de tweede word voortgezet.
De “ontname” van een bepaald individu blijkt echter in de praktijk nog erg lastig, een verandering van de natuurbeschermingswet is goedgekeurd op 14 februari 2020. Deze maakt het nu mogelijk maken om bij herhaaldelijke schade op wolven in het aangewezen gebied te jagen, tot dat geen schade meer veroorzaakt word. En deze zorgt er nu voor rechtszekerheid voor in opdracht uitvoerende jagers. (Tussen een jager, die de opdracht heeft gekregen om te jagen, en de EU-habitatrichtlijn, staat de wetgeving en jurisdictie in Duitsland. Die in geval van een incident de betrokken persoon alleen kan beoordelen op basis van de nationaal toepasselijke juridische situatie. Het principe dat richtlijnen die niet zijn geïmplementeerd of die onjuist zijn geïmplementeerd, niet dienen om de strafrechtelijke aansprakelijkheid van een burger te rechtvaardigen of aan te scherpen, is ook hier van toepassing.)
Naast een speciaal team, wat sinds januari 2019 de opdracht heeft om de wolf af te schieten, zijn nu sinds november 2019, 175 regionale jagers bevoegd om op de wolf te jagen.
Deelstaten zoals Beieren met zijn berg gebieden en deelstaten aan de kust met hun dijken zijn bezig om hun gebieden met veehouderij wolven-vrij te verklaren. De inzet van kuddebeschermingsmaatregelen is volgens hun niet uitvoerbaar of economisch draagbaar.
